Rusya-Ukrayna savaşının başlamasından bu yana birçok batılı ülke, Rus oligarkların ülkelerinde iş yapmasını yasaklarken, bazı oligarkların yatları, süper jetleri ve evlerine el koydu. Ancak aralarından biri, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile arası iyi olmasına rağmen Amerika Birleşik Devletleri tarafından yaptırımların bazılarından muaf tutulacak.
ABD Hazine Bakanı Janet Yellen, aralarında Alisher Usmanov’un da bulunduğu Rus oligarklara yönelik yaptırımları açıklarken, önlemlerin “Putin’in en yakın sırdaşları ve aile üyelerine büyük maliyetler yükleyeceğini ve varlıklarını donduracağını” söyledi. Ancak ABD Hazine Bakanlığı, Rus oligark Alisher Usmanov’u bazı yaptırımlardan muaf tuttu.
Mevcut ve eski Hazine Bakanlığı yetkililerinin verdiği bilgilere göre; nikel, demir ve bakır alanında büyük işler yapan Usmanov’a yaptırım uygulanması durumunda dünya ticaretinin olumsuz etkilenmesinden korkuluyor. Kimilerine göre; Usmanov’a yaptırım küresel piyasalarda kargaşaya neden olabilir. Ayrıca Usmanov’un vatandaşı olduğu Rusya Federasyonu dışında başka ülkelerde de yaptırımlar kaynaklı istihdam kayıpları olabileceğinden endişe ediliyor.
Yaptırıma tabi kişilerle bağlantısı olmayan oligark şirketlerindeki yatırımcılara zarar verebilir ve binlerce işçinin işini kaybetmesine neden olabilir. ABD’li yetkililer, Usmanov’un şirketleri yerine yatları, jeti gibi kişisel mülklerine yöneleceklerini belirtiyor.
ABD Hazine Bakanlığı yetkilisi Lisa Palluconi’ye ait e posta, “Usmanov hafifletmesi” başlığını taşıyor. Alisher Usmanov’a karşı yaptırımların hafifletildiğinin bir diğer kanıtı ise, ABD’ye gönderilen 53.000 ton pik demiri taşıyan kargo gemisinin Usmanov’a ait olduğu ortaya çıkması.
NE İŞ YAPIYOR?
ABD Merkez Bankası, Forbes Dergisi’ne göre 68 yaşındaki Usmanov’un 13.6 milyar dolar serveti bulunuyor. Özbekistan doğumlu Usmanov, yatırım holdingi OOO USM Holding Co.’nun %49’unu kontrol ediyor. Bu grubun sahip olduğu şirketler arasında, demir cevheri tedarikçisi Metalloinvest ve Rusya’nın en büyük ham bakır yataklarına sahip olduğunu belirtilen Udokan Copper ve Rus telekomünikasyon şirketi MegaFon bulunuyor.
Çin teknoloji devi Xiaomi’de hissesi de bulunan Usmanov, Khimki Group isimli emlak ve medya kuruluşu Kommersant’ın da sahibi. İş hayatına kullanılabilen plastik poşet üreterek giren oligark, 2000 ve 2014 yılları arasında Rus enerji devi Gazprom’un yatırım fonunu yönetti. İngiliz futbol kulübü Arsenal’deki hisselerini 2018’de 700 milyon dolara sattı.
ABRAMOVICH DE KURTULACAK MI?
Yaptırımlardan muaf tutulma ihtimali olan bir diğer oligark ise Roman Abramovich. Savaşın başlamasıyla Abramovich, yaşamakta olduğu İngiltere’den yaptırımlar yüzünden ayrılmak zorunda kaldı.
Rus milyarder, sahibi olduğu İngiliz futbol kulübü Chelsea’yi satışa çıkarsa da İngiliz hükumeti yaptırım kararları doğrultusunda bu satış durduruldu. Yaptırımlara uğramamak adına süper lüks yatlarını Türkiye’ye getiren Abramovich, kendisine ait jetini de İstanbul üzerinden Moskova’ya uçurdu.
Ukrayna Devlet Başkanı, Volodimir Zelenski’nin ABD Başkanı Joe Biden’a, Abramovich’in yaptırımlardan muaf tutulmasını istediği iddia edildi. Bir diğer iddia ise Zelenski’nin mesajının Putin’e Abramovich tarafından iletildiğinin öne sürülmesi. Geçtiğimiz günlerde İstanbul’da yapılan Rusya ile Ukrayna arasındaki barış müzakerelerine Abramovich’in de katılması bu iddiaları güçlendirdi.
Forbes’a göre; 8.3 milyar dolar serveti bulunan Abramovich, İngiliz futbol kulübü Chelsea’nin sahibi. Ayrıca, çelik devi Evraz ve madencilik şirketi Norilsk Nickel’de hisseleri bulunuyor. Abramovich, çoğu Rus oligark gibi servetini devlete bağlı petrol şirketleri üzerinden edindi. Rus vatandaşlığının yanında Abramovich’in İsrail ve Portekiz pasaportları da bulunuyor. Yaptırımlar sonucu Portekiz vatandaşlığı hakkında Abramovich’e soruşturma açılırken şimdilik vatandaşlığının iptal edilmeyeceği duyuruldu.
DERIPASKA’NIN DAVASI
2008’deki krize kadar Rusya’nın en zengin oligarkı olan Oleg Deripaska, ABD’nin Rusya’ya karşı açıkladığı Ukrayna yaptırımlarında yer almıyor. Üstelik Putin’in yakını olarak bilinen Deripaska, savaş başlayınca savaş karşıtı söylemlerde bile bulundu. Ancak Rusya’nın Kırım’ı ilhak etmesinden bu yana ABD, Deripaska’ya kişisel yaptırım uyguluyor. Deripaska, bu yaptırımlara karşı uzun süredir hukuk mücadelesi yürütüyordu.
Oleg Deripaska’nın şirketlerine uygulanan bazı yaptırımları 45’inci ABD Başkanı Donald Tump kaldırmıştı. Kaynak: Reuters
ABD mahkemesi ise geçtiğimiz gün Deripaska’nın açtığı davanın reddine karar verdi. 3.8 milyar dolar serveti bulunan Deripaska, yeşil enerji şirketi En+ Group ve alüminyum devi Rusal’ın bir kısmının sahibi. Amerika Birleşik Devletleri, Trump’ın başkanlığı sırasında 2019’da bu şirketlere yönelik yaptırımları kaldırdı.
Kaynak: The Wall Street Journal, Insider, Forbes, Reuters
Kaynak: Web Özel
