Henüz 7 aylık olan Amena, kendisi gibi yetersiz beslenme nedeniyle hastaneye getirilen diğer bebeklerle aynı koğuşta sessizce yatıyor. Annesi Belkıs, Kabil’deki Indira Gandhi Çocuk Hastanesi’ne bebeğini apar topar getirmişti. Kızının bir deri bir kemik kalmış bacağını okşarken “Vücudu ateş gibiydi, yanıyordu” diyor.
Amena ve diğer bebeklerle ilgilenen pediatrist Dr. Muhammed İkbal Sadık, Amena’nın çizelgesine bakarken bebeğin yüksek ateşi, kasılmaları ve sepsisi olduğunu söylüyor. Dr. Sadık şöyle devam ediyor:
“Şansları iyi gözükmüyor. Onu çok geç yakaladık…”
Indira Gandhi Çocuk Hastanesi’nde ve Afganistan’daki bocalayan diğer hastanelerde, aç çocuklar her gün arabalarla, taksilerle ve ambulanslarla hastaneye getiriliyor. Akut yetersiz beslenme, ülkenin kırılgan sağlık sistemini devirmek üzere olan bir dizi hastalıktan sadece biri…
BM OLACAKLARI ÖNCEDEN SÖYLEMİŞTİ!
Ocak ayının sonunda Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri António Guterres, BM Güvenlik Konseyi’nde yaptığı açıklamada Afganistan’ın sağlık sisteminin pamuk ipliğine bağlı olduğunu vurgulamış ve tüm üye ülkeleri insani yardım dağıtımını kısıtlayan tüm yaptırımları askıya almaya davet etmişti.
Sınır Tanımayan Doktorlar’ın Kabil’deki temsilcisi Filipe Ribeiro ise bir benzetmeyle durumu açıklıyor:
“20 yıl boyunca Afganistan’ı solunum cihazıyla hayatta tutuyorduk. Bir gecede oksijeni kestik. Şimdi ülkeye yeniden nefes vermenin bir yolunu bulmalıyız.”
Ancak bu durumun göz göre göre geldiğini vurgulamakta da fayda var. Zira Eylül 2021’de ABD, Afganistan’dan çıktıktan yaklaşık bir ay sonra Birleşmiş Milletler yaklaşmakta olan kış aylarına vurgu yapmış ve bir milyon çocuğun açlık ve ölüm riskiyle burun buruna kalacağını ifade etmişti.
Guterres, her üç Afgan’dan birinin bir sonraki yemeğini nerede ve nasıl yiyeceğini bilmediğini aktarırken “On yıllarca süren savaş, acı ve güvensizlikten sonra belki de en tehlikeli anlarını yaşıyorlar” diye konuşmuştu. BM Genel Sekreteri, 14 Eylül’de BM Cenevre Ofisi’nde düzenlenen Afganistan konulu konferansta 1.1 milyar dolarlık bağış sözü aldıklarını da dile getirirken, Afgan halkı için sarfedilen çabadan dolayı memnuniyet duyduğunu da aktarıyordu… Ancak destek yeterli olmamış gibi.
BM’ye göre, Afganistan nüfusunun dörtte üçü akut yoksulluğa düştü ve 4.7 milyon Afgan’ın bu yıl ciddi biçimde yetersiz beslenmeye maruz kalması kuvvetle muhtemel. BM, ocak ayında tek bir ülke için bu zamana dek yaptığı en büyük çağrıyı yaptı ve yaşanan insani felaketi savuşturmak için 5 milyar dolardan fazla yardım istedi.
SADECE ARALIKTA 40 ÇOCUK ÖLDÜ
Çocukları Kurtarın Vakfı (Save the Children) ise Afganistan’da yetersiz beslenme nedeniyle hastaneye düşen çocuk sayısının Ağustos 2021’den beri ikiye katlandığını ve sadece Aralık 2021’de bu sebeple hastaneye yatırılan 40 çocuğun hayatını kaybettiğini açıkladı.
Taliban temsilcileri ve Afgan sivil toplum grupları arasındaki görüşmelere ev sahipliği yapan Norveç’te Başbakan Jonas Gahr Store geçen hafta gerçekleşen görüşmelerde BM Güvenlik Konseyi’nin yardımları hızlandırması gerektiğini şöyle aktarmıştı:
“Son derece savunmasız bir sivil nüfusa ve onlardan daha savunmasız olan, açlık ve acıyla karşı karşıya kalan çocuklara yardım edebilmek için yeni taahhütlere ihtiyacımız var.”
ABD destekli Afgan hükümeti, Taliban’ın ülkeyi ele geçirmeden önce ülkenin sağlık sistemi, hayatta kalmak için uluslararası yardımlara güveniyordu. Ancak bu fonların çoğu, Taliban’a uygulanan yaptırımlar kapsamında donduruldu.
Bunun sonucunda Uluslararası Kurtarma Komitesi yakın zaman önce bir tahminde bulundu ve Afganistan’daki sağlık kliniklerinin yüzde 90’ının önümüzdeki aylarda kapatılacağını ifade etti. Dünya Sağlık Örgütü ise kötü koşullar nedeniyle de baş gösteren ishal, kızamık, dang humması, sıtma ve Covid-19 salgınlarının aşırı yüklü hastaneleri tamamen bunalttığına vurgu yaptı.
KORKUNÇ TABLO…
Başkent Kabil’deki Indira Gandhi Çocuk Hastanesi’nde maaş almadan çalışan personel yemek pişirmek için ateş yakmak zorunda kaldı. Bunun için ağaç kesmek durumunda kaldılar. Hastane neredeyse geçen ekim ayında kapanacaktı. Kasım ayında Kızılhaç’tan gelen yardımlar hastaneyi bir süre daha hayatta tuttu.
Koridorlara yataklar çıkarılmış, 360 yataklık hastanede 500 çocuk yatıyor. Beşiklerde iki üç çocuk birden kalıyor. Bir kuvöze iki bebek konuyor. Dr. Sadık ise durumu anlatırken şunları söylüyor:
“Bundan sonra ne olacağını kimse bilmiyor. Böyle bir şeye daha önce hiç rastlamadım. Afganistan’daki her hastanede aynı durumun yaşandığına emin olabilirsiniz.”
metin.aktasoglu@haberglobal.com.tr
*Bu haberdeki bilgilerin önemli bir kısmı The New York Times’ta “Afghanistan’s Health Care System Is Collapsing Under Stress” başlığıyla yayınlanan makaleden derlenmiştir.
Kaynak: Web Özel
