Kosova’da gerilim yine tırmanıyor… Avrupa’da bir savaş daha çıkar mı?

Kosova’da tansiyon bir türlü düşmüyor. Ülkede, Sırp azınlıklar Nisan ayında yapılan seçimler sonrasında Arnavut asıllı belediye başkanlarının göreve başlamasını engellemeye çalışmış ve gerginlik çıkmıştı. Bahse konu gerginlik artarak devam ediyor.

Kosova ile Sırbistan arasında 1998-99 yıllarında 10 bin kişinin hayatını kaybettiği ve bir milyon kişinin evsiz kaldığı bir savaş yaşanmıştı. Savaşın ardından Kosova, 2008 yılında Sırbistan’dan bağımsızlığını ilan etti. NATO, savaştan bu yana ülkede bir barış gücü (KFOR) bulunduruyor. Dünya üzerinde 100’den fazla ülke Kosova’yı bağımsız bir devlet olarak tanırken Sırbistan, Kosova’nın bağımsızlığını reddediyor. Kosova’nın çoğunluğunu Arnavutlar oluştururken ülkede bulunan Sırp azınlık ise kendilerini Sırbistan’ın bir parçası olarak görüyor.

PLAKA KRİZİ VE BELEDİYE SEÇİMLERİ

Ülkede yer yer gerginlik tırmanırken geçtiğimiz yıl Kosova hükümetinin Sırp azınlığın araçlarında kullandığı Sırbistan plakalarının Kosova plakaları ile değiştirilmesi kararı alması tansiyonu yükseltmişti. Güvenlik güçleri ve göstericiler arasında çatışmalar çıkmış Sırbistan ile Kosova arasında ipler gerilmişti. Priştine yönetiminin plaka kararını ertelemesi üzerine olaylar durulmuştu.

Nisan ayında Kosova’da yapılan yerel seçimler, ülkenin Sırp azınlığı tarafından boykot edildi. Arnavut adayın rahatlıkla kazandığı ülkenin kuzeyindeki Zvecan belediye seçimleri sonrasında Sırplar belediye binasına baskın düzenleyince olaylar çıktı. Kosova polisi ve NATO öncülüğündeki barış gücü askerleri ile Sırp gruplar arasında çatışmalar yaşandı, her iki taraftan onlarca kişi yaralandı. Çıkan olaylar üzerine NATO bölgeye daha fazla kuvvet yollamaya karar verirken Sırbistan ise olaylara seyirci kalamayacağını açıkladı ve Kosova sınırına asker yığmaya başladı.

Uluslararası ilişkiler uzmanı ve Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Kamer Kasım, “Kosova 2008 Şubat’ta bağımsızlığını ilan etti. Türkiye başta olmak üzere çok sayıda ülke de bu bağımsızlığı tanıdı. Sırbistan hala Kosova’yı kendi toprağı olarak görüyor. Kosova içerisinde bulunan Sırplar da Kosova yönetimi ile politik mücadele içerisindeler” diye Kosova’nın durumunu özetliyor. Sözlerine “Sırbistan’ın durumuna bakacak olursak, Sırbistan-AB ilişkilerinin önemli olduğunu düşünüyorum” şeklinde devam eden Kasım, Kosova’da yaşanan gerilimin belki bir süre daha yatıştırılabileceğini ifade ediyor.

Prof. Dr. Kasım “Ama ileride bu şekilde gerilim çıkmaması ve tansiyonun düşürülmesi Sırbistan’ın pozisyonuna, Sırbistan ile AB’nin entegre olmasına bağlı” diye belirtiyor. Kasım, Kosova’da başlayan olaylarda Avrupa Birliği’nin alacağı inisiyatifin çok önemli olduğunu da sözlerine ekliyor.

TÜRKİYE’NİN ROLÜ

Hem Kosova hem de Sırbistan ile son dönemde çok iyi ilişkileri olan Türkiye’nin de rolünü önemsemek gerektiğini ifade eden Kasım, Türkiye’nin iki ülke arasında arabulucu olabileceğini vurguluyor. Prof. Dr. Kasım sözlerini şu şekilde sürdürüyor:

“Türkiye Balkanlar’da giderek büyüyen bir etkiye sahip. Kosova’nın bağımsızlığını tanıyan ilk ülkelerden biri. Ama Sırbistan’la da iyi ilişkilere sahip. Belki burada AB’nin daha zayıf kaldığı, AB anlamında Sırbistan içerisinde bazı unsurların olumsuz bakacağı durumlarda Türkiye de bir rol oynayabilir”

KRİZ TIRMANACAK MI?

Bandırma Üniversitesi Öğretim Üyesi Dr. Zeynep Arıöz ise hem ABD’nin hem de AB’nin, Ukrayna’daki savaş henüz devam ederken Avrupa’da yeni bir çatışmayı göze almasının mümkün görünmediğini dile getiriyor. Arıöz, “Bu çerçevede Batılı devletler, Kosova-Sırbistan anlaşmazlığını müzakereler yoluyla çözme çabalarını hızlandırdılar. Fakat Rusya Dışişleri Bakanı’nın bölgedeki duruma dair yaptığı üst perdeden uyarılar, bölgede statükonun korunması noktasında tarafların ortak fikre sahip olmadıklarını gösteriyor” ifadelerini kullanıyor. Arıöz sözlerine şöyle devam ediyor:

“Rusya’nın bu krizde bölgeyi ‘güvenlikleştirmesi’ (Rus politikacıların bölgeyi beka meselesi haline getirmesi) gelecekte bir şekilde müdahale ihtimaline dair ipuçları sunuyor. NATO’nun bölgeye 700 asker daha göndermesi bölgedeki tansiyonun yükselme ihtimalini gösteriyor. Krizin tırmanması NATO barış gücü askerleri ile Sırbistan’ın karşı karşıya kalmalarına sebep olabilir. Sırbistan’ın Kosova’ya askeri müdahalesi ise orta Avrupa da yeni bir çatışmayı kışkırtabilir”

Ek kaynak: CNN, Reuters

Kaynak: Web Özel