UNESCO kültür mirası listesinde ama… Venedik batıyor!
Birleşmiş Milletlerin Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO), 1946 yılında Birleşmiş Milletler’in bir kolu olarak kuruldu.
Dünya üzerinde insanlığı ‘kültürel mirası’ olarak görülen bazı tarihi yapılar, siteler ya da yerler, ‘UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer alıyor. Seçilen bu yerler UNESCO tarafından koruma altına alınmakta. Ancak son günlerde UNESCO’nun bu yerleri ne kadar koruduğu soru işaretleri kafaları kurcalıyor.
Bunlardan biri de her yıl milyonlarca turisti ağırlayan İtalya’nın tarihi Venedik şehri. İrili ufaklı adacıklar üzerine kurulan 261 bin nüfuslu Venedik’te onlarca kanal bulunuyor. Bu kanallarda gondol sefası yapmak şehrin en gözde turist aktivitelerinden biri. Ayrıca San Marco meydanı ve bazilikası ile Palazzo Ducale görülmeye değer yapılardan.
Ancak bu tarihi şehrin büyük sorunları var. Şehir uzun süredir çok fazla turistin yarattığı kirlilik ile boğuşurken, öbür yandan git gide sulara gömülüyor.
ŞEHİR SULARA GÖMÜLÜYOR
Şehirde hala kapsamlı bir kanalizasyon sistemi bulunmuyor. Bu yüzden atıklar genellikle kanallara veya şehrin bulunduğu lagüne (kıyı set gölü ya da deniz kulağı) boşaltılıyor. Lagünün ve kanalların temizlenmesi de denizdeki gel – gitler ile sağlanıyor.
Bu gelgitler bir yandan da şehri tehdit eden bir unsur. Deniz seviyesi her geçen gün yükseliyor. Deniz seviyesinin 2100 yılında en iyi ihtimalle 28 cm, en kötü ihtimalle 1 metre yükselmesi bekleniyor. Bu da her türlü senaryoda şehrin sular altında kalması demek.
2000 yılına kadar son 1200 yılda gelgitler yüzünden şehir 4 defa sular altında kalırken, 2000 yılından sonra 6 kez daha bu felaketi yaşadı. Şehrin sakinleri Venedik’in her defasında sular altında kalmasına o kadar alıştı ki sokakta lastikli yağmur botları ile dolaşan birçok kişi görmek mümkün.
Bunun önüne geçmek için lagünün ağzına her gel – gitde devreye giren bariyerler inşa edildi. Ancak şehrin kanallarına akan kanalizasyon atıklarının gel – git ile temizlendiği düşünüldüğünde bu bariyer, şehrin kanallarını pis kokan bir bataklığa çevirdi. Londra merkezli sanat dergisi The Art Newspaper’ın genel yayın yönetmeni Anna Somers Cocks bu bariyerlerin çok sık kapanmaları hakkında “Lagünü ölü, kokuşmuş bir bataklığa çevirirdi.” diyor.
Bir diğer tehlike ise, binaların yapısı. Ortaçağ tipi geçirimsiz delikli tuğlalar kullanılan binalar için her gel – git bu tarihi yapılara zarar veriyor. Su, binaların temelinde bu delikli tuğlalar arasından tırmanarak binaların harcını yıkıyor. Bu durum binaları çürütüyor ve bu durum Venedik’in batışını hızlandırıyor.
Anna Somers Cocks Venedik’in on yıl boyunca UNESCO’nun tehlike altındakiler listesine eklenmesini siyasi nedenlerle engellendiğine inanıyor. Cocks “Bu, büyük sanat eserlerinden oluşan dünyanın en güzel antik kenti, bin yıldan fazla bir süredir korunmuş ve şimdi su tarafından yok edilme riskiyle karşı karşıya” diyor.
Somers-Cocks, iklim değişikliğinin neden olduğu deniz seviyesinin yükselmesinin, şehrin dokusunu çürüttüğü konusunda yetkilileri defalarca uyardı.
“Tedbir alınmadıkça çöküş kaçınılmazdır” diyen Somers Cocks, “Geçen yıl, son dakikada, İtalyan hükümeti önemli olan ama Venedik’in fiziksel olarak hayatta kalması için hayati olmayan bir tasarıyı kabul etti. Hükümet, yolcu gemilerinin Venedik’in merkezine girmesi yasaklandı.” diyor.
Bu kararın bile, şehri UNESCO tarafından tehlike altındakiler listesine alınması için yeterli olduğunu ama etiketlemek için hareketleri geçici olarak askıya almak için yeterliydi. Ancak Somers Cocks, her yıl gelen turist sayısını ve oluşturduğu ekonomiyi kastederek ekonomik ve siyasi motivasyonlar ile bunun gerçekleşmediğini savunup şunları dedi: “UNESCO, İtalyan hükümetine şunu söylemeli: ‘Birlikte hareket edelim, bir şeyler yapın!’ Ancak bu olmayacak çünkü UNESCO da yozlaştı.”
UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde Dünya Miras Alanı olarak ilan edilen 1154 miras yer almakta. Bunlardan 19’u ise Türkiye’de yer alıyor. İstanbul tarihi yarımadası, Efes antik kenti, Selimiye Camii, Hattuşa antik kenti, Truva arkeolojik alanı bu yerlerden bazıları.
Kaynaklar: The Telegraph, Euronews, CNN, NASA, UNESCO
Kaynak: Web Özel
