Biden, Orta Doğu ziyaretinden ne ümit ediyor?
ABD Başkanı Joe Biden, 13-16 Temmuz günlerinde Orta Doğu’ya ziyaret gerçekleştiriyor. Biden, ABD başkanı sıfatıyla ilk kez Orta Doğu’ya gitti.
Orta Doğu ziyareti çerçevesinde halihazırda İsrail Başbakanı Yair Lapid, Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas ve Suudi Arabistan Kralı Selman bin Abdulaziz ile bir araya gelen Biden’ın özellikle Suudi Arabistan ziyareti büyük dikkat çekiyor.
ABD’nin üst düzey bir yetkilisi tarafından yapılan açıklamada, Biden’ın Cidde’de Arap liderlerle temaslarında bölgedeki füze ve savunma kapasitesinin masaya yatırılacağı belirtildi. Açıklamada ayrıca, görüşmelerde İsrail’in İran’a karşı endişeler konusunda oluşturulan yeni eksene dahil edilmesi meselesinin de gündeme geldiği kaydedildi.
PETROL FİYATLARI AÇISINDAN DA ÖNEMLİ
Biden’ın ziyareti, Rusya-Ukrayna savaşından ötürü artan petrol fiyatlarının görüşülmesi açısından da büyük önem taşıyor. ABD Başkanı’nın ziyareti, altı Körfez ülkesi ile Mısır, Ürdün ve Irak ile yapılacak zirveye odaklanıyor. Fakat, Biden’ın Suudi Arabistan ziyareti, gazeteci Cemal Kaşıkçı’nın 2018’de Suudi Arabistan’ın İstanbul Başkonsolosluğu’nda öldürülmesinden ötürü de kendi ülkesinde eleştiriliyor.
Biden, olayın ardından Suudi Arabistan’ı dışlayacağını taahhüt etmişti. Ama gelinen noktada, ABD’nin çıkarları dünyanın en büyük petrol ihracatçısı Suudi Arabistan ile ilişkilerini yeniden gözden geçirmesine neden oldu. Biden, Cuma günü yaptığı açıklamada, Suudi yetkililerle temaslarında Kaşıkçı cinayeti konusunda “çok açık ve direkt” olduğunu aktardı.
Veliaht Prens Muhammed bin Selman ise görüşmede, Biden’a Suudi Arabistan’ın, Kaşıkçı cinayeti gibi hataların tekrarlanmasının önüne geçilmesi konusunda adımlar attığını ama ABD’nin Irak dahil olmak üzere aynı hataları tekrar ettiğini belirtti.
İki liderin görüşmesine ilişkin bir açıklamada ise, “Selman’ın, belirli değerleri başka ülkelere dayatmanın geri tepebileceğini söylediği” vurgulandı.
Biden’ın Suudi Arabistan ziyaretine ilişkin yapılan değerlendirmelerde, ABD Başkanı’nın yükselen ham petrol fiyatları karşısında Suudi Arabistan’ın yardımına ihtiyacı olduğu vurgulanıyor. Yorumlarda ayrıca, Biden’ın bu temaslarla Rusya-Ukrayna savaşıyla ortaya çıkan problemlerin giderilmesini, Yemen savaşının sona erdirilmesini ve İran’ın bölgede Çin’in ise küresel çapta yükselen nüfuzunun önüne geçilmesini amaçladığı kaydediliyor.
Üst düzey ABD’li yetkili, ABD’nin OPEC’in üretimi artırması konusunda ümitli olduğunu vurguladı. Yetkili ayrıca, Biden’ın diğer Körfez ülkelerine petrol üretimini artırmaları yönünde baskı yapmayı beklediğini de söyledi.
‘ABD, BÖLGE POLİTİKASINI NETLEŞTİRMELİ’
Orta Doğu turuna İsrail’den başlayan Biden, daha sonra Filistin ve Suudi Arabistan’ı ziyaret etti. ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan konuya ilişkin değerlendirmesinde, bahse konu görüşmelerin ABD’nin Orta Doğu’ya entegrasyonu konusunda stratejilerin “açıkça ortaya koyulacağı” büyük zirveden önce yapıldığına dikkat çekti.
Biden’ın Orta Doğu turuna ilişkin ABD’den yapılan başka bir açıklamaya göre ise, Biden, ABD’nin Orta Doğu ile Kuzey Afrika ülkelerine yakın ve uzun vadede gıda güvenliği konusunda 1 milyar dolar taahhüt ettiğini duyuracak. Ayrıca, Körfez ülkelerinin de ABD ile küresel altyapı ve yatırım ortaklığı projelerine gelecek iki yıl içinde 3 milyar dolar taahhüt etmesi bekleniyor.
Riyad merkezli Körfez Araştırmaları Merkezi Başkanı Abdulaziz Sager, Biden’ın Orta Doğu turuna dair değerlendirmesinde şunları söyledi:
Suudi yönetimi ile diğer Körfez liderlerinin, yani Arapların, en önemli talebi ABD’nin bölge politikasının netlik kazanmasıdır.
SUUDİ ARABİSTAN İSRAİL’E HAVA SAHASINI AÇTI
İsrail ile Suudi Arabistan arasında hiç diplomatik ilişki kurulmadı. Suudi Arabistan, İsrail’in Filistin’le çatışmaları sonlandırmasını iki ülke arasındaki ilişkilere bir şart olarak sunuyor. Biden’ın İsrail’den Suudi Arabistan’a geçişi ise iki ülke arasında bir ilke sahne oldu. Suudi Arabistan Biden’ın ülkeye ziyareti sebebiyle ABD Başkanı’nın uçuşundan birkaç saat önce İsrail’den gelen ve İsrail’e giden bütün uçuşlara hava sahasını açtığını duyurdu. Biden bu gelişmeyi “tarihi bir karar” olarak yorumladı.
*Bu yazıdaki bilgilerin çoğu Reuters’te yer alan “Biden hopes for Israeli integration at Arab summit in Saudi Arabia” başlıklı haberden derlenmiştir.
Ek kaynaklar: Financial Times, The Washington Post
Kaynak: Web Özel
