Macron’un karşısında yine aynı problem! Dokuz yıllık kaosun satır başları…
Fransa, Batı Afrika ülkesi Mali’den askeri birliklerini çekeceğini duyurdu. Bu açıklama, yaklaşık dokuz yıldır devam eden ve işlerin hiç de Fransa’nın arzuladığı gibi gitmediği bir askeri operasyonun sona ermesi anlamını da taşıyor. Bölgenin istikrardan uzak yapısına ilişkin bir adım atma kararı alan terörist unsurlarla mücadele etmek adına bu operasyona kalkışan Fransa, dokuz yıl sonra adeta pes etmiş oldu.
Fransa ve Mali’nin askeri yetkilileri arasında son zamanlarda hızla bozulan ilişkiler Fransa’nın öncülük ettiği ve Batılı müttefiklerinin de desteklediği operasyonları belirsizliğe sürükledi. Fransa nihayetinde bölgeden çıkıyor ancak bunun neyle sonuçlanacağını zaman gösterecek…
RUSYA’NIN BÖLGEDEKİ ETKİNLİĞİ
Bilinen şu ki Fransız ordusunun ülkedeki varlığı, her geçen gün popülaritesini yitirmekteydi. Malili askeri otorite Fransızları derinden yaralayan bir şekilde yardım için Rusya’nın kapısını çaldı. Rusya, Fransa’nın bir başka eski sömürge ülkesi olan Orta Afrika Cumhuriyeti’nde de egemenliği eline almış durumda.
Fransa’nın Mali’den çekilmesi Paris’te yalnızca jeopolitik sonuçları nedeniyle değil, aynı zamanda derinde yatan güçlü sembolizm nedeniyle de tüyler ürpertti: Bölgedeki etkisi çok uzun süredir tartışmasız olan Fransız askerlerinin daha önce hiç görülmemiş bir şekilde gücü aşınarak ve aşağılayıcı bir şekilde geri çekiliyor!..
Aynı zamanda Fransa’nın bölgedeki etkinliğini Çin, Türkiye, Almanya ve Rusya’ya kaptırıyor olması da ülkede büyük çapta eleştirilere sebep oluyor.
‘KONTROLDEN ÇIKTILAR’ DEDİ VE…
Fransa Dışişleri Bakanı Maurice Schumann, Mali’nin askeri liderlerini “kontrolden çıktılar” sözleriyle hedef almasının ardından ülkede askeri yetkililer Fransız büyükelçiye Mali topraklarından ayrılması için 72 saat verdi ve sınır dışı etti. Bu hamleden sonra birliklerin geri çekilmesi elbette kaçınılmaz görünüyordu.
Olayın bir başka boyutu da yaklaşan cumhurbaşkanlığı seçimleri… Fransa’da seçimlere iki ay kaldı. Rusya’da Vladimir Putin’in Emmanuel Macron’a yönelik tavrı sıcaklığını korurken ABD’nin Afganistan’dan çıkışında yaşanan fiyaskoya benzer bir tablo ile karşı karşıya kalmak Macron’un canını sıkmaya yetti.
Fransa, bu kıyaslamanın gündeme gelmesini kesinlikle istemiyor. Peki ne oldu da Mali’de işler yokuş aşağı gitti?
Fransa, Mali’deki Barkhane Operasyonu ve Takuba Görev Gücü’nü sonlandırma kararı alırken cuntanın, beş yıl yönetimde kalacağını ilan etmesi bardağı taşıran son damla oldu.
📌2011’de Libya’da Kaddafi devrilince Libya’daki silahlar Sahel’deki isyancıların eline geçti.
📌Tevarikler adındaki ayrılıkçılar, 2012’de Mali’nin kuzeyindeki Azavad bölgesine yerleşti. 2012’de o dönem yaşanan darbe nedeniyle oluşan siyasi boşlukta Azavad’ın bağımsızlığını ilan etmesiyle Mali’nin başkenti Bamako, Paris’i aradı ve yardım istedi.
📌Aynı dönemde El Kaide’nin bölgede etkinlik göstermesi de Fransa’nın kararında etkili oldu ve 2013’te Fransa, Serval Operasyonu’nu başlattı.
📌2014’te operasyon Barkhane Operasyonu adını aldı ve Fransa, Mali’nin harcinde Nijer ve Çad’a da asker gönderdi. Fransa 5 bin askerle bölgede yer alıyordu. Fransa’ya bölge ülkeleri Moritanya ve Burkina Faso da destek verdi.
📌Azavad operasyonların etkisiyle hızlıca bağımsızlık iddiasından vazgeçti. Lakin bu savaşan bazı güçlerin radikalleşmesine de neden oldu. 2014’ten sonra dünya çapında etkinliği artan IŞİD de bölgede de yapılandı.
📌18 Ağustos 2020’de Fransa’nın desteklediği Başkan Ibrahim Boubacar Keita, darbeyle koltuğundan indirildi ve Albay Assimi Goita önderliğindeki cunta Ulusal Geçiş Konseyi’ni kurdu.
📌Mart 2021’de Birleşmiş Milletler tarafından görevlendirilen müfettişler, bir düğünün hava saldırı altında kaldığı ve 19 sivilin öldüğü olaya ilişkin Fransa’yı suçladı. Olay şok etkisi yarattı.
📌24 Mayıs 2021’de Albay Goita, Ulusal Geçiş Konseyi’ni lağvetti. Albay Goita 7 Haziran 2021’de cumhurbaşkanlığı koltuğuna oturdu.
📌Eylül 2021’de cunta, terörle mücadele için Rus güvenlik şirketi Wagner ile anlaştı.
📌Ekim 2021’de cunta rejimi başbakanı Choguel Kokalla Maiga, Fransa’nın El Kaide bağlantılı teröristlere eğitim verdiğini iddia etti.
📌Wagner paralı askerleri 7 Ocak 2022’de ülkeye girdi ve bu hamle gerilen bağları tamamen kopardı. Aynı ayın başında Albay Koita, Şubat 2022’de olması gereken demokratik seçimlerin 5 yıl ertelendiğini duyurdu.
metin.aktasoglu@haberglobal.com.tr
*The New York Times, Al-Jazeera, AA, The Washington Post
Kaynak: Web Özel
